ความสำคัญของครอบครัว

โดย อ.อับดุลลอฮ์ มานะ

          คำว่า ครอบครัว ภาษาอาหรับเรียกว่า อุสเราะห์ (أسرة) หมายถึงสถาบันที่ประกอบไปด้วย พ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ลูก หลานชาย หญิง ครอบครัวเป็นหลักสำคัญยิ่งของสังคม แต่ละคนถือเป็นส่วนสำคัญที่จะนำมาสร้างสังคม ครอบครัวก็ยอมเปรียบได้ดังเซลที่มีชีวิต ประกอบขึ้นมาเป็นโครงสร้างของสังคม สมาชิกในครอบครัวย่อมได้รับในลักษณะพิเศษต่างๆ จากครอบครัวเป็นอันดับแรก สมาชิกในครอบครัวจะถ่ายทอดนิสัยของครอบครัวมาเป็นของตน

          มีรายงายจาก อบีฮุรอยเราะฮ์ว่า ท่านเราะซูล  กล่าวว่า 

          " ไม่มีเด็กคนใดเกิดมา นอกจากจะอยู่ในธรรมชาติที่บริสุทธิ์ ดังนั้น พ่อ แม่ ของเขา จะทำให้เขาเป็น ยะฮูดี เป็นนัสรอดี และเป็นมะยูซี(บูชาไฟ) เช่นเดียวกับสัตว์ที่ได้คลอดลูกของมัน ออกมาอย่างครบถ้วนสมบูรณ์ พวกท่านรู้สึกไหมว่า มันหูแหว่ง"

(บันทึกโดย มุสลิม)

          เราสามารถกล่าวได้ว่า บุคคลเป็นส่วนหนึงของครอบครัว ครอบครัวเป็นส่วนหนึ่งของสังคม เมื่อครอบครัวดี บุคคลก็ดี เมื่อบุคคลดี ครอบครัวก็ดี สังคมก็ดีด้วย ด้วยเหตุนี้อิสลามจึงให้ความสำคัญต่อครอบครัวเป็นอย่างมาก และมีข้อกำหนดมากมายในอัลกุรอาน และซุนนะฮ์ เกี่ยวกับครอบครัว

          ก. ใช้ให้แต่งงาน เพราะจะเกิดขึ้นเป็นครอบครัวไม่ได้ถ้าไม่มีการแต่งงาน การมีความสัมพันธ์ทางเพศระหว่างเพศชาย หญิง โดยไม่มีการแต่งงานกัน เป็นการละเมิดประเวณี และเป็นสิ่งโสมม

อัลลอฮ์ทรงตรัสไว้ว่า

"ท่านทั้งหลายอย่าได้เข้าใกล้การละเมิดประเวณี เพราะมันเป็นสิ่งที่ชั่วช้า และเป็นทางที่เลวทราม"

(อัลอิสเราะฮ์ / 32)

          ข. กำหนดสิทธิและหน้าที่ของคู่สามี ภรรยา

          อิสลามกำหนดให้สามี มอบแด่ภรรยาดังนี้

     1. ค่าสมรส (มะฮัร) อัลลอฮ์ ทรงกล่าวไว้ในซูเราะฮ์ อันนิซาอ์ อายะฮ์ ที่ 4 ความว่า

"และพวกท่านจงมอบค่าสมรสให้แก่ฝ่ายหญิงอย่างเต็มใจเถิด"

     2. ค่าเลี้ยงดู อัลลอฮ์ ทรงกล่าไว้ในซูเราะฮ์  อัลบอเกาะเราะฮ์ อายะฮ์ ที่ 233 ความว่า

"และเมื่อผู้เป็นบิดาของบุตรจะต้องจ่ายค่าเลี้ยงดูและเครื่องนุ่งห่มให้แก่พวกนางด้วยดี"

     3. ใช้ชีวิตร่วมกันด้วยความดี อัลลอฮ์ ทรงกล่าวไว้ในซูเราะฮ์ อันนิซาอ์ อายะฮ์ ที่ 19 ความว่า

"และพวกท่านจงใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับพวกนางด้วยความดี"

         อิสลามได้กำหนดให้ภรรยา ปฏิบัติต่อสามีดังนี้

      1. เชื่อฟังและปฏิบัติตามในสิ่งที่ไม่เป็นความชั่ว

     2. จะต้องไม่นำผู้ใดเข้าบ้าน โดยที่ไม่ได้รับอนุญาติจากสามี และสามีไม่พอใจ ท่านนะบีมุฮัมมัด กล่าวว่า

"และพวกท่านมีสิทธิ์จะได้จากพวกนาง คือ พวกนางจะไม่ให้ใครที่พวกท่านรังกียจ เข้ามาเหยียบที่นอนของพวกท่าน"

(รายงานโดย มุสลิม)

     3. จะต้องรักษาเกียรติ และปกป้องศักดิ์ศรีของสามี และดูแลทรัพย์สินของสามี ท่านเราะซูล  กล่าว่า

"พึงทราบเถิด ฉันจะชี้ให้พวกท่านถึงสิ่งที่ดีที่สุด ที่ผู้ชายจะต้องทะนุถนอม ก็คือ ผู้หญิงที่มีคุณธรรม

ซึ่งเมื่อเขามองดูนาง จะทำให้เขาสบายใจ เมื่อเขาสั่งนางจะเชื่อฟัง

เมื่อเขาไม่อยู่นางจะปกป้องเขาในตัวนาง และปกป้องทรัพย์สินของเขา"

(บันทึกโดย อบูดาวูด)

           ค. กำหนดสิทธิของบุตรและบิดา มารดา

          อิสลามได้กำหนดหน้าที่ของบิดา มารดา ที่มีต่อบุตรไว้ดังนี้

     1. ค่าเลี้ยงดู อัลลอฮ์ ทรงกล่าวไว้ใน ซูเราะฮ์ อัตตอลาก อายะฮ์ที่ 6 ความว่า

"ถ้าพวกนางให้นมบุตรของพวกท่าน พวกท่านจะต้องมอบค่าเลี้ยงดูแก่พวกนาง"

     2. ให้การเลี้ยงดู และอบรมสั่งสอน การทำอิบาดะฮ์ แลมารยาทที่ดี

ท่านเราะซูล  กล่าวว่า

"พวกท่านทั้งหลายจงอบรมบุตรหลานของพวกท่าน 3 ประการ

ให้รักนะบีของพวกท่าน รักครอบครัวของนะบี  และการอ่านอัลกุรอาน"

(บันทึกโดย อัตไดละมีย์)

          อิสลามได้กำหนดหน้าที่ของบุตร ดังนี้

     1. เชื่อฟังบิดา มารดา ทุกเรื่องที่ไม่ขัดต่อบทบัญญัติศาสนา และทำความดีต่อบิดามารดา อัลลอฮ์ ตะอาลา ทรงกล่าวไว้ในซูเราะฮ์ อัลอิสรออ์ อายะฮ์ ที่ 23 ความว่า

"และพระผู้อภิบาลของท่านได้ใช้ว่า ท่านทั้งหลายจะต้องไม่สักการะสิ่งใด นอกจากพระองค์เท่านั้น และจงทำความดีต่อบิดา มารดา"

     2. จ่ายค่าเลี้ยงดู บิดา มารดา ถ้าหากท่านทั้งสองเป็นคนยากจน ท่านเราะซูล  กล่าวว่า

"สิ่งที่ดีที่สุด ที่คนหนึ่งรับประทาน คือ สิ่งที่ได้มาจากการขวนขวายของเขา และบุตรของเขา ถือว่าเป็นการขวนขวายของเขา"

(บันทึกโดย อบูดาวูด)

          นอกจากนี้ยังมีข้อกำหนดอื่นๆ อีกมากมาย ที่เกี่ยวข้องกับการจัดระบบสถาบันครอบครัว ซึ่งข้อกำหนดเหล่านี้ ย่อมชี้ให้เห็นว่าอิสลามให้ความสำคัญและปกป้องสถาบันครอบครัวเป็นอย่างมาก