แนวทางการคลายทุกข์  7

 

เขียนโดย : ชัยคฺ มุฮัมมัด ศอลิหฺ อัล มุนัจญิด

 

- ง่วนอยู่กับงานและความรู้ที่มีประโยชน์

 

         วิธีคลายทุกข์ประการหนึ่งก็คือ การให้ตัวเองง่วนอยู่กับงานหรือความรู้บางอย่างที่มีประโยชน์ เพราะว่าสิ่งเหล่านี้จะทำให้หัวใจละทิ้งการหมกมุ่นอยู่กับงานที่ทำให้เกิดความทุกข์กังวล ทำให้ตัวของเขามีความปิติสุข ทำให้มีกิจกรรมต่างๆ เพิ่มมากขึ้น

          นี่เป็นสิ่งที่ทั้งผู้ศรัทธาและผู้ไม่มีศรัทธาสามารถเข้าร่วมกระทำได้เช่นเดียวกัน แต่ว่า ผู้ศรัทธานั้น มีความแตกต่างออกไปในเรื่องของอีหม่าน (ความศรัทธา) ความบริสุทธิ์ใจ ความหวังในการได้รับการ ตอบแทนจากอัลลอฮฺ  ในการง่วนอยู่กับความรู้เหล่านั้น ด้วยการศึกษาเล่าเรียนและนำไปสอนต่อ และความดีที่เขาได้กระทำมัน ถ้าหากสิ่งที่เขาจดจ่ออยู่นั้นเป็นการงานในการเคารพภักดี (อิบาดะฮฺ) ก็ย่อมถือว่าเป็นอิบาดะฮฺ (แน่นอนอยู่แล้ว) และหากว่างานที่เขาจดจ่ออยู่นั้นเป็นเรื่องโลกนี้และเป็นชีวิตที่คุ้นเคยทางโลก แล้วเขาพยายามนำมันมาอยู่ร่วมกันด้วยเจตนา(เหนียต)ที่ดี และมุ่งขอความช่วยเหลือจากอัลลอฮฺ  ในการกระทำงานดังกล่าวบนหลักการเชื่อฟัง (ฏออะฮฺ) ต่อพระองค์

          ฉะนั้น การกระทำเช่นนี้ย่อมส่งผลกระทบในการขจัดความทุกข์กังวลและความเสียใจได้ มีผู้คนเท่าไรแล้วที่ถูกทดสอบด้วยความวิตกและเศร้าเสียใจโดยตลอด จนทำให้เกิดโรคต่างๆ ที่หลากหลาย การเยียวยารักษาที่ได้ผลก็คือ การให้ลืมเหตุที่ทำให้เกิดความทุกข์กังวลและความเสียใจ แล้วให้เขาง่วนอยู่กับการทำงานที่สำคัญบางอย่าง และการงานที่ให้เขากระทำนั้น ต้องเป็นงานที่จิตใจและความรู้สึกของเขาคุ้นเคย (ถนัด) และอยากที่จะกระทำ เพราะแท้จริงงานดังกล่าวจะส่งผลให้บรรลุถึงเป้าหมายที่ให้คุณประโยชน์ดังกล่าวได้ 

(อ้างจาก อัล วะซาอิล อัล มุฟีดะฮฺ ลิล ฮะยาฮฺ อัล ซะอีดะฮฺ ของ อิบนุ ซะอฺดียฺ)

- มองโลกในแง่ดี

         วิธีคลายทุกข์ประการหนึ่งก็คือ การมองในด้านที่ดีของเหตุการณ์ต่างๆ ที่ปรากฏในบางด้านที่รู้สึกไม่ชอบ มีรายงานจากอบู ฮุรอยเราะฮฺ (เราะฎิยัลลอฮุ อันฮุ) กล่าวว่า ท่านร่อซูล  กล่าวว่า

“ชายผู้ศรัทธาจะต้องไม่เกลียดชังหญิงผู้ศรัทธา เขาอาจไม่ชอบบุคลิกของนางบางด้าน แต่เขาอาจพอใจในด้านอื่นๆ"

(รายงานโดยมุสลิม 1469)

          ประโยชน์ที่ได้รับจากฮะดีษดังกล่าวก็คือ การขจัดความทุกข์กังวลต่างๆ ให้หมดไป คงเหลือไว้ซึ่งความรู้สึกที่สงบสุข และให้ปฏิบัติอย่างต่อเนื่องในสิทธิต่างๆ ทั้งที่จำเป็นและที่ส่งเสริมให้กระทำ เพื่อให้เกิดความสุขสันติระหว่างทั้งสองฝ่าย ใครก็ตามที่ไม่อยู่ภายใต้การชี้นำในสิ่งที่ท่านนบี ได้กล่าวไว้ อีกทั้งยังกระทำตรงกันข้าม เขาก็จะมองเห็นแต่ด้านที่เลวร้าย และถูกปิดตาไม่ให้มองเห็นด้านที่ดี จะเกิดความทุกข์กังวลใจ จะเกิดความหดหู่ในสิ่งที่เกิดขึ้นระหว่างบุคคลที่เขาติดต่อด้วย เขาจะบกพร่องในสิทธิต่างๆ จำนวนมาก ซึ่งเป็นสิ่งที่ทั้งสองฝ่ายจะต้องรักษาไว้ 

(อ้างจาก อัล วะซาอิล อัล มุฟีดะฮฺ ลิล ฮะยาฮฺ อัล ซะอีดะฮฺ ของ อิบนุ ซะอฺดียฺ)

- รู้จักคุณค่าที่แท้จริงของชีวิต

         วิธีคลายทุกข์ประการหนึ่งก็คือ การรู้จักคุณค่าของเวลาในชีวิตอย่างแท้จริง เพราะว่าชีวิตนั้นสั้น และเวลานั้นแพงเกินกว่าที่จะสูญเสียไปเนื่องจากความทุกข์กังวลใจที่เกิดขึ้น

         ผู้มีปัญญาต้องรู้ว่า การมีชีวิตที่ถูกต้องนั้น คือ ชีวิตที่มีความสุข มีความสงบ และชีวิตนี้มันสั้นเหลือเกิน จำเป็นที่เขาต้องทำให้มันเกิดความทุกข์กังวลน้อยที่สุด ทำให้ความหดหู่เสียใจสลายไปให้มากที่สุด เพราะว่ากรณีเช่นนี้เป็นชีวิตที่ตรงข้ามกับชีวิตที่แท้จริง

          ฉะนั้น ต้องตระหนักในการใช้ชีวิตไม่ให้ถูกปล้นด้วยความทุกข์กังวลและหดหู่เศร้าใจ เรื่องนี้ไม่มีความแตกต่างระหว่างคนดีและคนชั่ว แต่ว่าผู้ศรัทธานั้นต้องทำให้บรรลุผลด้วยวิธีการที่ดีที่สุด เป็นวิธีการที่มีประโยชน์ไม่ว่าโลกนี้หรือโลกหน้า เช่นเดียวกัน เมื่อมีสิ่งที่เขาไม่ชอบมาประสบหรือเขากลัวมัน ก็ให้เปรียบเทียบระหว่างความโปรดปรานที่ได้รับทั้งในด้านศาสนาและดุนยา กับสิ่งที่เขาไม่ชอบมาประสบ เขาจะเปรียบเทียบจนเห็นว่า ความโปรดปรานที่ได้รับนั้นมีจำนวนมากกว่าอย่างเห็นได้ชัด ในที่สุดสิ่งที่ไม่ชอบที่มาประสบก็จะสูญหายไปเอง

          เช่นเดียวกัน เมื่อเขาเปรียบเทียบระหว่างสิ่งที่เขากลัว ได้แก่ เหตุการณ์ต่างๆ ที่ก่อเกิดอันตรายให้ กับความเป็นไปได้อย่างมากมายในเรื่องความปลอดภัยที่จะเกิดขึ้น ดังนั้น ให้เขาทิ้งความเป็นไปได้ ที่อ่อนกว่า ให้ใช้ความเป็นไปได้ที่มีมากและหนักแน่นเหนือกว่า หากทำเช่นนี้ ความทุกข์กังวลและ ความหวาดกลัวก็จะสูญหายไป ต้องมีความสามารถพิจารณาความเป็นไปได้ต่างๆ ที่สามารถมาประสบกับเขา ให้ครอบคลุม มากที่สุด เขาต้องเตรียมพร้อมในการพบกับเหตุการณ์ต่างๆ หากว่าต้องเกิดขึ้น และพยายามปกป้องสิ่งที่ยังไม่ได้เกิดขึ้น และขจัดสิ่งที่เกิดขึ้นหรือผ่อนหนักให้เป็นเบา

          ดังนั้น ทำให้การงานต่างๆ ที่ก่อให้เกิดประโยชน์อยู่ในสายตาของท่าน จงทำมันให้บรรลุผล อย่าให้ความสนใจต่อการงานที่เกิดโทษ เพื่อจะช่วยท่านให้หันเหไปจากเหตุต่างๆ ที่นำมาซึ่งความทุกข์กังวลและความหดหู่ และจงขอความช่วยเหลือ (ต่ออัลลอฮฺ ) ด้วยความสุขสงบ ด้วยจิตใจที่นิ่งสงบ ด้วยการงานที่สำคัญต่างๆ

(อ้างจาก อัล วะซาอิล อัล มุฟีดะฮฺ ลิล ฮะยาฮฺ อัล ซะอีดะฮฺ ของ อิบนุ ซะอฺดียฺ)

- อย่าผัดวันประกันพรุ่ง

          การงานที่ก่อให้เกิดประโยชน์ในการคลายความทุกข์กังวลก็คือ อย่ายินยอมให้มีการสะสมการงานและภาระหน้าที่ต่างๆ (ดินพอกหางหมูในภาษไทย ผู้แปล) ด้วยเหตุนี้ต้องมีการตัดสินใจที่แน่วแน่ และให้อนาคตนั้นว่า(จากงานที่สะสมจากวันนี้) เพราะว่าเมื่อการงานต่างๆ ในวันนี้นั้นไม่มีการตัดสินใจที่จะกระทำมัน มันก็สะสมกลายเป็นงานที่ค้างคา งานเหล่านี้ก็ถูกรวมเข้า เป็นงานที่ถูกผนวกเข้ามา (ซึ่งก็ต้องทำด้วย) ดังนั้นมันก็เพิ่มความกดดัน (ในการทำงาน) ยิ่งขึ้น

         ดังนั้น หากท่านได้ตัดสินใจในการทำทุกๆ สิ่งในเวลาของมัน ท่านก็ได้ให้เวลาว่างเพื่อการงานต่างๆ ในอนาคต โดยสามารถใช้ความคิดอย่างจริงจังและการทำงานที่เข้มแข็งได้ จำเป็นอย่างยิ่งที่ท่านต้องคัดสรรงานที่ก่อให้เกิดประโยชน์ตามความสำคัญ หมายความว่า เป็นการงานที่อยู่ระหว่างสิ่งที่จิตใจของท่านมีความสนใจและมีความรักความชอบเป็นอย่างยิ่งกับสิ่งที่ตรข้าม กับสิ่งที่ทำให้ท่านเกิดความเบื่อหน่ายและรู้สึกยากลำบาก

          ท่านสามารถช่วยเหลือตัวท่านเองให้งานสำเร็จ ด้วยการใช้ความคิดอย่างถูกต้องและมีการปรึกษาหารือกัน บุคคลที่ปรึกษาหารือจะไม่เสียใจ และจงศึกษาสิ่งที่ท่านต้องการจะกระทำด้วยการศึกษาอย่างลึกซึ้ง เมื่อใดที่ท่านได้ทำให้ผลประโยชน์ในเรื่องนี้บรรลุผล ก็จงตัดสินใจอย่างแน่วแน่แล้วตะวักกุล (มอบหมาย) ต่ออัลลอฮฺ 

"แท้จริงอัลลอฮฺทรงรักบรรดาผู้ซึ่งมอบหมายทั้งหลาย "

(อ้างจาก อัล วะซาอิล อัล มุฟีดะฮฺ ลิล ฮะยาฮฺ อัล ซะอีดะฮฺ ของ อิบนุ ซะอฺดียฺ)

- ตระเตรียมความพร้อมในสิ่งที่อาจจะเกิดขึ้น

มีการคาดการณ์ล่วงหน้าอย่างต่อเนื่องและมีการตระเตรียมความพร้อม เพื่อสิ่งที่เป็นไปได้ที่อาจจะเกิดขึ้น

          มนุษย์นั้นมีสิ่งต่างๆ เข้ามาในชีวิตของเขา มีการสูญเสียคนรัก ญาติใกล้ชิดป่วย ตกอยู่ในสภาพ เป็นหนี้ ถูกฝ่ายศัตรูเข้าพิชิตหรือความเป็นไปได้ที่เลวร้ายอื่นๆ ที่ยังไม่เคยเกิดขึ้น พร้อมๆ กับการขอความคุ้มครองจากอัลลอฮฺให้พ้นจากเรื่องดังกล่าว และหวังที่จะได้รับความสันติปลอดภัย หากว่าสิ่งเลวร้ายต่างๆ เหล่านี้ได้เกิดขึ้นจริงๆ ก็จะต้องทำให้แรงกดทับที่เกิดขึ้นนั้นเล็กน้อยที่สุด ผ่อนหนักให้เป็นเบาที่สุด ด้วยการคาดการณ์ล่วงหน้าและตระเตรียมความพร้อมในการเผชิญหน้ากับสิ่งต่างๆ

         จำเป็นต้องมีการย้ำเตือนว่า มีผู้คนจำนวนมากที่มีความกระตือรือร้นอย่างสูง ก็ได้ตระเตรียมตัวเองในขณะที่ต้องพบกับภัยพิบัติต่างๆ ความยากลำบากทั้งหลาย ด้วยความอดทนและด้วยจิตใจที่สงบนิ่ง แต่เมื่อเกิดเรื่องเล็กๆ ธรรมดา เขากลับวิตกกังวล ไม่มีความสุข เหตุผลก็คือ พวกเขาเตรียมตัวเองในเรื่องใหญ่โต แต่พวกเขาได้ละทิ้งเรื่องเล็กๆ ที่ก่อให้เกิดโทษและส่งผลกระทบต่อความสุขสงบของเขา 

       ดังนั้น คนที่รอบคอบต้องเตรียมตัวของเขาเอง ทั้งในเรื่องเล็กและเรื่องใหญ่ และวอนขอต่ออัลลอฮฺ  ให้ความช่วยเหลือในสิ่งนั้นด้วย อย่ามอบหมายให้ตัวเองแม้แต่ชั่วพริบตาเดียว ถึงตอนนี้ เรื่องเล็กก็เป็นเรื่องง่ายเช่นเดียวกับเรื่องใหญ่ และจิตใจก็จะมีความสงบนิ่ง ในสภาพหัวใจที่สงบอย่างปิติสุข

หนังสือ คลายทุกข์ ด้วยคำสอนอิสลาม 
แปลและเรียบเรียงโดย : อบุล ลัยษฺ